آشنایی با کنتاکتور

تعریف علمی کنتاکتور به این صورت است که : کنتاکتور یک کلید مغناطیسی ست، که با استفاده از یک جریان کوچک، یک جریان بزرگتر را کنترل (قطع و وصل) می کند. یعنی بجای اینکه ما این کلید را با دست قطع و وصل کنیم، یک جریان کوچک را به کنتاکتور می فرستیم و کنتاکتور متوجه می شود که الان باید کلید داخلی خود را در حالت روشن قرار دهد و وقتی که آن جریان کوچک را قطع کنیم، کنتاکتور متوجه می شود که الان باید کلید داخلی خود را در حالت قطع قرار دهد.

البته با استفاده از تیغه های کمکی، برعکس این هم امکانپذیر است.

کنتاکتورها دارای ۲ نوعِ تک فاز و سه فاز هستند.

ساختار کنتاکتور

کنتاکتور از سه بخش اصلی تیغه، بوبین، محفظه(Frame) عایقی و (رله حرارتی که جز اجرای اصلی خود کنتاکتور محسوب نمی شود ) تشکیل شده‌است.

 

تیغه‌

تیغه‌های هر کنتاکتور به دو بخش تقسیم می‌شود. تیغه‌های قدرت و تیغه‌های فرمان. وظیفه ی اصلی تیغه‌های قدرت هدایت جریان اکتریکی پس از هر بار تحریک شدن بوبین از خود است. تیغه‌های فرمان نیز همان‌طور که از نامشان مشخص است برای استفاده در مدار فرمان به کار می‌رود. تیغه‌های فرمان به دو صورت نرمالی باز و نرمالی بسته بر روی بدنه کنتاکتور تعبیه شده‌اند. این تیغه‌ها پس از هر بار تحریک شدن بوبین تغییر وضعیت داده و به حالت عکس تغییر وضعیت می‌دهند.

 

بوبین

بوبین یک هسته مغناطیسی سیم پیچی شده‌است که نیروی لازم را برای اتصال فیزیکی کنتاکتهای هادی الکتریسته فراهم می‌سازد.

 

محفظه

این بخش، برای ایزوله کردن بخش‌های هادی و خطرناک کنتاکتور و حفظ جان کسانی که با کنتاکتور سر و کار دارند، به کار می‌رود. جنس محفظه معمولاً از مواد عایق الکتریسیته مانند Bakelite, Nylon ۶ و پلاستیکهای سفت شونده در برابر حرارت است.

 

تیغه کمکی

تیغه‌های کمکی، تیغه‌های فرمان (آمپر پایین) نرمالی باز و نرمالی بسته می‌باشند که بالای بدنه کنتاکتور یا در بعضی از مدل‌های آن در کنار بدنه کنتاکتور نصب می‌شوند و بدین ترتیب با هر بار تحریک شدن بوبین کنتاکتور، این تیغه‌ها تغییر وضعیت می‌دهند.

 

(رله حرارتی)

معمولاً برای حفاظت از بارهایی که به کنتاکتور بسته می‌شود از رله حرارتی یا بی متال استفاده می‌شود. این نوع رله‌ها در برخی از انواع کنتاکتور بر روی بدنه تعبیه شده‌اند و در انواع دیگر به صورت اختیاری بر روی کنتاکتور بسته می‌شوند. اگر بار بسته شده به کنتاکتور جریانی بیش از حد مجاز از شبکه بکشد یا ولتاژ ورودی بجای سه فاز دو فاز بشودرله حرارتی عمل می‌کند و از صدمه زدن به بار الکتریکی جلوگیری می‌نماید.

 

کنتاکتور ۳ فاز :

ابتدا به آموزش کنتاکتور ۳ فاز می پردازیم. زیرا بیشترین استفاده را در بازار دارد و به راحتی پیدا می شود.

برای چند ثانیه به تصویر متحرک زیر نگاه کنید. با توجه به این تصویر مراحلی را که در داخل کنتاکتور ۳ فاز اتفاق می افتد بررسی می کنیم.

در مرحله اول، یک کلید یک پل جریان سیم فاز را به سمت بوبین برقرار می‌کند.

با این عمل، بوبین حالت آهنربایی پیدا کرده و یک هسته فلزی متحرک را به سمت خود جذب می کند.

با حرکت هسته متحرک به سمت بوبین، یکسری کنتاکت -تیغه- فلزی با هم تماس پیدا می کنند که تیغه های قدرت و تیغه های NO از این دسته اند. البته با این عمل یکسری کنتاکت های فلزی هم هستند که تماس خود را از دست می دهند که به آنها تیغه های NC می گوییم.

و در نهایت با تماس تیغه های قدرت -۳ عدد تیغه سمت چپ را تیغه های قدرت می گویند- برق ۳ فاز به موتور میرسد و موتور شروع به چرخش می کند. و تا زمانی که کلید یک پل وصل است و برق به بوبین میرسد، موتور میچرخد.

 

توجه: از آنجایی که بوبین کنتاکتور بالا برق خیلی کمی مصرف می کند شما می توانید برای سیم‌های فاز و نولِ ورودی به بوبین حتی از سیم‌های نمره ۰/۵ -پنج دهم- هم استفاده کنید. ولی برای سیم‌های R,S,T که برق موتور را تامین می کنند باید از سیم‌های کلفت‌تر و متناسب با ظرفیت موتور استفاده شود.

 

در مدار بالا حتماً نباید از کلید یک پل استفاده کنیم، هر دستگاهی که بتواند یک فاز را به بوبین وصل کند می تواند به جای کلید یک پل در مدار قرار گیرد. مثلاً اگر مطلب نصب کنتاکتور در مدار فتوسل را مطالعه کنید می بینید که بجای کلید یک پل، یک فتوسل نوری معمولی‌ست که جریان سیم فاز را با بوبین برقرار می کند و کنتاکتور را فعال می کند. پس اگر بخواهیم یک فتوسل را در مدار بالا ببندیم به این صورت خواهد بود. البته موتور ۳ فاز را هم حذف می کنیم و بجای آن لامپ های معمولی قرار می‌دهیم.

 

 

کنتاکتور تکفاز :

عملکرد کنتاکتورهای تکفاز هم دقیقاً مانند کنتاکتورهای ۳ فاز است، با این تفاوت که در آنها فقط یک تیغه قدرت وجود دارد. تصویر یک مدل تک فاز را در پایین مشاهده می‌کنید.

از آنجایی که مدل تکفاز به سختی در بازار پیدا می‌شود و تفاوت قیمت چندانی هم با نوع ۳ فاز ندارد. همیشه به شما پیشنهاد می کنیم که از مدل ۳ فاز استفاده کنید، حتی اگر با برق تکفاز کار می کنید.

برندهای مطرح کنتاکتور در بازار کشور

کنتاکتور هیوندای – کنتاکتور ال اس – کنتاکتور اشنایدر

برای اصلاع از قیمت انوع کنتاکتور به وب سایت آسام کالا مراجعه فرمایید.